Osnovna i napredna znanja o autizmu - Modul 1

3. OGRANIČENI, REPETITIVNI OBLICI PONAŠANJA, INTERESOVANJA I AKTIVNOSTI

3.1. Stereotipni ili repetitivni pokreti, korišćenje objekata ili govora

Motorički stereotipi su nesvrhoviti obrasci pokreta koji se kontinualno ponavaljaju u određenom vremenskom periodu, u istom obliku i u različitim okolnostima. Oni mogu da se jave u obliku jednostavnih pokreta telom (npr. ljuljanje, repetitivno poskakivanje, lepršamnje rukama ili prstima, okretanje...) ili u obliku složenih autističkih manirizama. Među najznačajnijim faktorima koji utiču na pojavu motoričkih stereotipa kod osoba sa autizmom navode se: uzrast (mlađa deca imaju više motoričkih stereotipa od starije dece), intelektualna ometenost i težina autizma (Melo et al., 2020). Deca sa autizmom često koriste i predmete na stereotipan način. Najčešće ređaju objekte po tačno utvrđenom redosledu, vrte, dodiruju ili lupkaju predmete, mada se u nekim slučajevima ispoljavaju i složeniji oblici repetitivnog korišćenja predmeta. Stereotipije se mogu ispoljiti i u govoru, najčešće u formi trenutne i odložene eholalije, upotrebe idiosinkratičkih fraza (tj. izraza specifičnih za tu osobu), repetitivnog zapitkivanja, verbalnih perseveracija i sl.